Normen en standaarden

Normen, ook wel standaarden genoemd (uit het Engels 'standards') zijn uitgeschreven, formele afspraken voor producten en diensten. 

Is dat alles? Ja. Deze afspraken (berekeningen, tabellen, waardes, toepassingen, afspraken, methodes, processen e.d.)  zijn gemaakt door belanghebbenden. Denk hierbij aan het bedrijfsleven, verenigingen, overheden etc..

De afspraken worden gemaakt zodat iedereen van iedereen weet wat ze kunnen verwachten. Dat het veilig, van goede kwaliteit, efficiënt, duurzaam en betrouwbaar is en op elkaars producten en diensten past.

Normen gaan niet alleen over producten, maar ook over systemen of diensten. Zijn de arbeiders goed beschermd tijdens hun werkzaamheden, hoeveel wc’s zijn er nodig bij een evenement, hoe meet je de draagkracht van een balkon, en nog veel meer. Van het delven van de grondstof tot ver nadat je de lamp weer weggegooid hebt, normen hebben invloed op elk deel van de keten. 

Wetten zijn bepaald door de overheid, normen door belanghebbenden.

Overtreed je een wet dan krijg je straf (foei). Overtreed je een norm dan ontstaat er... chaos. Je gloeilamp past niet in je lamp, melk kan je niet vertrouwen, je pinpas past niet in de automaat en auto’s kunnen niet rijden op de benzine in het buitenland.

Normen zijn niet verplicht, maar soms wordt er wel door de wet dwingend naar verwezen. Waarom? Omdat de afspraken (gemaakt door experts) zo goed zijn, dat als jij ervoor zorgt dat je aan de norm voldoet, de wet er tevreden mee is. 

Normen zijn niet zomaar gemaakt. Daar zit een heel proces omheen genaamd ‘normalisatie’.

Tijdens het proces worden afspraken gemaakt tussen partijen die er belang bij hebben dat die afspraken er komen. Dat kunnen industriële partijen zijn, maar ook overheidsministeries, consumentenorganisaties, brandweer, universiteiten enz. De afspraken worden vervolgens door de knapste koppen gemaakt, vastgelegd en periodiek gecontroleerd.

Waarom maken al die partijen normen?

Normen zorgen ervoor dat alles veilig, goed, efficiënt, duurzaam en betrouwbaar is. Alles past op elkaar en iedereen weet van ze van elkaar kunnen verwachten. De overheid zou ook normen kunnen maken (en daar helpen ze soms ook aan mee), maar dan zijn er drie problemen:

1. Het is nationaal. De Nederlands overheid gaat (heel verassend…) alleen over Nederland. De partijen die normen maken, nemen ook buitenlandse invloeden en markten mee.
2. De overheid bepaalt. Het bedrijfsleven zou zich dan elke keer moeten aanpassen. Wat nou als jouw manier van werken vele malen sneller, beter en goedkoper is?
3. Aanpassen van wetten gaat niet zo snel. Normen worden herzien wanneer de markt verandert. Daardoor blijven ze actueel en relevant.  

NEN, opgericht in 1916 door de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel en het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, is in Nederland hét kennisnetwerk voor normontwikkeling en normtoepassing op nationaal en internationaal niveau. 

NEN brengt als non-profitorganisatie belanghebbende partijen bij elkaar om gezamenlijk toepasbare afspraken te maken en faciliteert de implementatie hiervan.

In de databank van het Nederlands Normalisatie-instituut en de Stichting NEC (sinds 2000 samen als NEN).

Ok. Normen zijn goed voor mij, het milieu, de economie en meer. Maar wat moet je er nou mee als student? Hier een aantal redenen:

• Je weet hoe bedrijven werken,
• Je weet wat er verwacht wordt,
• Je leert van experts,
• Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden,
• Werkervaring of niet; voldoe je aan de norm dan doe je het goed.

Hanzehogeschool heeft een licentie met NEN Connect: het online platform met alle normen op één plek. Hierdoor heb jij toegang tot meer dan 34.000 normen voor alle vakgebieden.

Check de normen die voor jouw vakgebied belangrijk zijn of controleer of jouw projecten aan de norm voldoen. Hiermee voorkom je ongezonde en gevaarlijke situaties en ga je voorbereid de beroepspraktijk in, heel handig!