Wat is Open Access?
Open Access is een brede internationale academische beweging die streeft naar vrije en gratis online toegang tot wetenschappelijke informatie, zoals publicaties en data. Het Open Access-model staat tegenover het abonnementsmodel, waarbij lezers tegen betaling, meestal via een bibliotheek, (beperkte) toegang hebben tot wetenschappelijke informatie.
Open Access maakt onderdeel uit van Open Science. De Vereniging Hogescholen heeft eind 2009 namens alle hogescholen de Berlin Declaration on Open Access ondertekend en in 2017 het Nationaal Plan Open Science. Deze verklaringen roepen onderzoekers op hun resultaten van publiek gefinancierd onderzoek vrijelijk beschikbaar te stellen door te publiceren in Open Access tijdschriften of via online repositories. De Hanzehogeschool onderschrijft Open Access vanuit haar motto Share your talent, move the world en streeft er naar dat alle publicaties van praktijkgericht onderzoek Open Access toegankelijk zijn, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om dit niet te doen.
Minilecture Open Access
Minilecture "Open Access Publishing", gemaakt door de HanzeMediatheek en The Guerrilla Club (2022)
Voordelen van Open Access publiceren
Het Open Access publiceren van onderzoeksoutput biedt verschillende voordelen:
-
In principe kan iedereen kennis nemen van de resultaten van wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek, ook wetenschappers of maatschappelijk geïnteresseerden waarvoor die informatie normaliter niet beschikbaar is. Abonnementskosten op tijdschriften komen in het geval van Open Access namelijk te vervallen.
-
Nieuwe wetenschappelijke en praktijkgerichte ideeën en oplossingen worden sneller en breder verspreid. Dit geeft aanzet tot nieuwe onderzoeken en biedt daarmee een impuls voor de wetenschap en de praktijk.
-
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat Open Access publiceren door de wereldwijde zichtbaarheid zonder betaal- en andere barrières aantoonbaar leidt tot meer citaties.
-
Daarnaast hebben ook bedrijven brede toegang tot de meest recente wetenschappelijke ideeën en resultaten. Daarop kunnen ze zelf weer voortbouwen. Open Access draagt daarmee bij aan de kenniseconomie en levert economische impulsen op.
-
Doordat Open Access ook breder hergebruik mogelijk maakt, kan recente kennis meteen gebruikt worden in het onderwijs.
Aangepast overgenomen van openaccess.nl/nl/wat-is-open-access/voor-en-nadelen
Open Access beleid
De Hanzehogeschool Groningen levert een bijdrage aan en stimuleert Open Science, vanuit de overtuiging dat praktijkgericht onderzoek bijdraagt aan oplossingen van problemen en vraagstukken voor de samenleving. Deze doelstelling wordt gerealiseerd door zoveel en zo snel mogelijk kennis en oplossingen te delen. De Hanzehogeschool maakt de resultaten van haar onderzoek publiek toegankelijk om zo beter bij te dragen aan de verspreiding en toepassing van kennis in de regio, op nationaal en internationaal niveau. Door middel van onze repository worden resultaten in publicaties toegankelijk gemaakt voor verder onderzoek en de samenleving. Dit staat beschreven in het Open Science kader van onze hogeschool.
Open Access valt binnen het bredere begrip Open Science, een benadering van het wetenschappelijke proces op basis van nieuwe manieren om kennis te verspreiden met behulp van digitale technologieën en nieuwe hulpmiddelen om samen te werken. Dit staat beschreven in het Nationaal Plan Open Science.
Plan S is een initiatief van achttien Europese onderzoeksfinanciers en drie charitatieve fondsen, gelanceerd in 2018, om de overgang naar 100% Open Access publiceren te versnellen. Plan S heeft betrekking op publicaties die zijn gefinancierd door de deelnemende onderzoeksfinanciers, waaronder NWO en ZonMw.
