AI

Generative AI (GenAI) kun je op verschillende manieren inzetten. Zo kun je teksten, afbeeldingen, audio of video genereren.

Heb je gebruikt gemaakt van GenAI? Dan dien je dit te vermelden. 

Als je in je onderzoek gebruik hebt gemaakt van GenAI, vermeld je dit in de tekst en op de bronnenlijst. In dit hoofdstuk lees je hoe je omgaat met het gebruik van GenAI in je onderzoek. 

De resultaten van AI zijn niet terug te vinden door andere gebruikers van de tool. Omdat GenAI telkens een andere output geeft, ook wanneer je dezelfde prompt/input gebruikt, zijn de resultaten niet te reproduceren door anderen. 

Daarom is het belangrijk om door jou gebruikte prompt en de AI-gegenereerde output toe te voegen in de tekst of als bijlage.

Prompt 

Noteer de prompt, dit kan eventueel in een bijlage bij lange teksten of meerdere prompts, voor zover relevant voor de publicatie. 

Output

De tekst die de tool maakt (output), vermeld je ook. Dit kan in zijn geheel, of alleen het relevante gedeelte. Net als bij de input, mag dit in de tekst zelf, of in een bijlage (als dit de publicatie leesbaarder maakt).

Heeft de tool de mogelijkheid om een link aan te maken naar het gespreksverslag (zoals ChatGPT), dan kan deze link vermeld worden in de bronnenlijst en hoeft geen kopie op genomen te worden in de publicatie. De tool zelf kan deze optie bieden, maar er zijn ook websites waar gespreksverslagen tussen mensen en GenAI kan worden opgeslagen, bijvoorbeeld https://aiarchives.org/. 

In de lopende tekst van je onderzoek beschrijf je waarvoor je GenAI hebt gebruikt, bijvoorbeeld om op spelfouten te controleren of om data te structureren. Dit kun je aangeven in de inleiding van je onderzoek. Ook maak je een verwijzing naar de ontwikkelaar van de tool, bijvoorbeeld Google of Microsoft. Daarnaast dien je het jaar aan te geven waarin de versie van de tool is ontwikkeld. De eerste keer dat je de tool in de lopende tekst vermeldt, schrijf je deze cursief. 

De verwijzing maak je op de volgende manier: 

• Verwijzing tussen haakjes: (Ontwikkelaar, jaar)
  • Voorbeeld:
    (Google, 2024) 
• Verwijzing als lopende tekst: Ontwikkelaar (jaar) 
  • Voorbeeld wanneer je de tool voor het eerst vermeldt:
    Gemini (Google, 2024)
  • Voorbeeld wanneer je de tool voor de tweede keer en de daaropvolgende keren vermeldt:
    Gemini (Google, 2024)

Of je GenAI nu gebruikt als schrijfassistent, als onderzoeksinstrument of inzet bij multimedia, de gebruikte tool dien je ook op te nemen in de bronnenlijst. 

Dit doe je op de volgende manier: 

De ontwikkelaar van de tool. (jaartal waarop toolversie werd gemaakt). Naam van de tool (Versie van de tool). De omschrijving [Generative AI]. De URL zonder raadpleegdatum 

GenAI kan als hulpmiddel dienen tijdens het schrijven van je onderzoek. Zo kan GenAI worden ingezet om teksten te controleren op spelling of wetenschappelijk taalgebruik.

Hoe vermeld je het gebruik van GenAI als schrijfassistent? 

• Vermeld het gebruik van de tool in de inleiding van je onderzoek. De prompt hoeft in dit geval niet te worden toegevoegd. 
  • Voorbeeld: 
    De samenvatting van het onderzoek is ook in het Engels beschikbaar. Om de vertaling te controleren op spelling, is gebruik gemaakt van Gemini (Google, 2024). Gemini is een AI-systeem dat is ontwikkeld door Google.

Check hier de officiele richtlijnen van American Psychological Association 

 APA policy on the use of generative artificial intelligence (AI) in scholarly materials 

Behalve als schrijfhulp, kan GenAI ook dienen als hulpmiddel tijdens het uitvoeren van je onderzoek. Bijvoorbeeld om informatie te verzamelen of om verbanden te leggen in data. Ben je altijd bewust van de input die je GenAI geeft; voer alleen werk in dat vrij is van auteursrechten en dat geen persoonsgegevens bevat. 

Hoe vermeld je GenAI als onderzoeksinstrument? 

• Vermeld bij de beschrijving van de methode dat je gebruik hebt gemaakt van GenAI. Daarbij vermeld je in ieder geval welke tool je hebt gebruikt, welke input je de tool hebt gegeven en welke output de tool gaf. Indien je instellingen kunt veranderen in de tool vermeld je dit ook. Afhankelijk van de inzet van de tool, kun je ervoor kiezen om te vermelden hoe vaak en in welke periode je de tool hebt gebruikt. 
• Het invoegen van de input en output van de tool kan al snel veel tekst opleveren. Het is daarom aan te raden om het dialoog met de tool in de bijlage te plaatsen. Tip: sommige tools bieden de optie om een link van het dialoog toe te voegen. 

Naast tekst, kan GenAI in onderzoek ook worden gebruikt voor andere zaken dan tekst zoals afbeeldingen, video, audio, code, muziek, spraak etc. Daarbij kan zowel de input, als de output anders zijn dan tekst. Zo kun je een afbeelding invoeren (input anders dan tekst) en een video terugkrijgen (output anders dan tekst). 

Hoe vermeld je input, wanneer deze niet bestaat uit tekst?

• Het materiaal dat als input dient, plaats je in de bronnenlijst en vermeld je in de tekst.
• Is het materiaal dat als input dient je eigen werk? Dan neem je dit materiaal ook op als bijlage. 

Hoe vermeld je de output, wanneer deze niet bestaat uit tekst? 

• Afhankelijk van de gegenereerde output, geef je de output een plaats in je onderzoek.
• De gebruikte tool neem je op in de bronnenlijst van  je onderzoek.
• Ook vermeld je deze in de tekst. Je gebruikt daarvoor de geldende regels voor dat specifieke type media.

Zie ook Bijzondere bronvermelding - Afbeeldingen - Afbeeldingen met behulp van AI

Officiële richtlijnen van de APA experts uit Amerika voor het gebruik van AI en APA zijn er nog niet. De informatie op deze pagina is tot stand gekomen op basis van de eerste versie van de download 'De APA-richtlijnen uitgelegd: Generatieve AI - Versie 1.0' van de Werkgroep APA via Surf. Het is goed om te weten dat de informatie op deze pagina nog kan wijzigen zodra de APA-richtlijnen veranderen. 

Wil je meer weten over het gebruik van GenAI en de bronvermelding? Kijk dan op De APA-richtlijnen uitgelegd: Generatieve AI - versie 1.0

Bronvermelding: 
Werkgroep APA. (2024). De APA-richtlijnen uitgelegd: Generatieve AI (Versie 1.0). SURF.