Hergebruiken

 

Open leermaterialen kunnen beoordeeld worden volgens deze kwaliteitscriteria:

  • Open licentie
  • Didactiek
  • Inhoud
  • Technisch formaat

De hoeveelheid open materialen is groot; gebruik deze checklist om het gevonden materiaal te evalueren volgens bovengenoemde criteria.

 

Lees de blog van Marijn Post (HAN) over de Vier stappen bij het (her)gebruik van (open) digitale lesmaterialen.

 

Een Creative Commons-licenties zijn een gestandaardiseerde manier om werken van anderen te gebruiken en te delen zonder het auteursrecht te schenden.

De licentie van een materiaal geeft aan welk gebruik is toegestaan.

Controleer daarom voordat je het materiaal gaat hergebruiken altijd onder welke licentie het valt.

  • De licentie staat in de meeste gevallen bij het materiaal vermeld. Vind je geen licentie, dan kan het niet zonder toestemming worden hergebruikt.
  • Is het materiaal online toegankelijk, dan is linken naar het materiaal wel toegestaan.

VOORWAARDEN:

- PD = publieke domein, alles mag;

- CC0 = geen naamsvermelding nodig;

- CC BY = naamsvermelding nodig;

- CC BY-SA = naamsvermelding nodig en gelijk delen

JE MAG HET:

- delen,

- bewerken,

- gebruiken voor commerciële doeleinden.

Let op: Bij SA het nieuwe materiaal dezelfde licentie geven als het origineel.

VOORWAARDEN

- CC BY-NC = naamsvermelding nodig en niet commercieel gebruiken,

- CC BY-NC-SA = naamsvermelding nodig, niet commercieel gebruiken en gelijk delen

JE MAG HET:

- delen,

- bewerken.

 

VOORWAARDEN:

- CC BY-ND = naamsvermelding nodig, niet bewerken, commercieel gebruik toegestaan!

- CC BY-NC-ND = naamsvermelding nodig, niet bewerken of commercieel gebruiken.

JE MAG HET:

- delen.

 

 

Wil je meer weten over open en CC-licenties? Ga naar tabblad Open licenties in deze gids.

 

De didactiek van een leermateriaal zal geëvalueerd moeten worden met betrekking tot:

  • Relevantie: Constructieve alignment op leerresultaten, geschikt voor cursusniveau en publiek, voorkennis, etc.
  • Scope
  • Juistheid
  • Structuur
  • Beschikbare instructies en aanvullende bronnen

 

De inhoud van een leermateriaal zal geëvalueerd moeten worden met betrekking tot:

  • Hoge kwaliteit: duidelijk, goed geschreven, leesbaar
  • Actualiteit, "nog steeds zinvol"
  •  Betrouwbaar en accuraat
  • Gebaseerd op gerenommeerde bron of peer-reviewed
  • Taal: spelling, cultureel geschikt, geen vooroordelen

 

De technische aspecten van een leermateriaal zullen geëvalueerd moeten worden op:

  • Toegankelijkheid voor gebruikers
  • Bruikbaar formaat & interface
  • Mogelijkheid tot downloaden of linken
  • Inclusief
  • Passend bij de elektronische leeromgeving

 

Iedere Creative Commons-licentie vereist in ieder geval de naam van de maker te vermelden (BY = Naamsvermelding). Daarnaast is het handig om te weten waar het materiaal vandaan komt, waar is het gevonden.

Vermeld daarom bij het hergebruikte materiaal:

  • de maker / auteur
  • (publicatiejaar)
  • titel van de materiaal of naam van de bron
  • de CC-licentie
  • link naar de bron

Voor materiaal in het publieke domein (CC0) hoeft er geen bronvermelding gegeven te worden. Maar voor juridische doeleinden is het goed om de licentie en de bron te weergeven. 

 

TIP:

Je kan de bronvermelding voor CC gelicenseerde materialen maken met behulp van een tool Open Attribution Builder.
Vul de gegevens van de bron die je weet in de tool en er verschijnt een bronvermelding. (dit is geen APA-stijl bronvermelding)

Hoe integreer je open leermaterialen in je onderwijs?

 

Als inspiratie

  • bekijk hoe onderwijs wordt ontworpen en aangeboden bij andere instellingen
  • maak op basis daarvan eigen leermateriaal

Als afzonderlijke eenheden

  • Afbeeldingen, grafieken, blogberichten, artikelen, onderzoekspapers
  • Lesplannen, powerpoints, toetsen, opdrachten, kennisclips
  • Lezingen van collega's uit andere instellingen

In geheel overnemen of doorverwijzen, linken naar 

  • online modules, e-learning
  • MOOC's
  • textbooks

Aanpassen, combineren & remixen

  • maak het meer inclusief of toegankelijk,
  • vertaal of voeg ondertiteling toe,
  • voeg reflecties (in video's) of commentaar (in tekst) toe,
  • maak het actueel met recente voorbeelden uit de praktijk of uit onderzoek,
  • combineer hoofdstukken uit verschillende open tekstboeken,
  • voeg je eigen materialen toe in de mix,
  • combineer bronnen en activiteiten.

 

 

TIP: Wil je het materiaal kunnen aanpassen, combineren met eigen of mixen met verschillende materialen? Vermijd dan de materialen met de ND bouwsteen in de licentie (No Derivatives = Geen afgeleide werken).

 

 

Hoe je open leermaterialen inzet hangt af van de opleidingsvisie en het didactisch model dat je hanteert.

In de Placemat vind je enkele recepten om er mee aan de slag te gaan!

 

Waar kan ik open leermaterialen vinden?

Op ieder vakgebied worden er wetenschappelijke artikelen open access gepubliceerd of materialen met CC-licentie gemaakt of ontwikkeld.

De kunst is om ze te vinden.

Hieronder vind je per vakgebied een aantal interessante bronnen met materialen uitgegeven onder Creative Commons-licentie.

Houd rekening met het volgende:

  • Een bepaalde licentie kan gelden voor alle materialen op een website, maar veel vaker moet je per materiaal kijken welke licentie er aan hangt;
  • Wil je een materiaal aanpassen aan je specifieke situatie? Kies dan een materiaal met een licentie dat het toelaat! Licenties die  aanpassingen toestaan zijn:  CC BY, CC BY-SA, CC BY-NC-SA, CC0 en PD.
  • Vergeet niet te voldoen aan de bronvermelding!
TIP: Wanneer je zoekt in Google naar afbeeldingen, bijvoorbeeld lungs (longen), kies dan onder zoekbalk voor de knop Tools. Dan kun je bij gebruiksrecht aangeven welke bronnen naar voren moeten komen, bijvoorbeeld alleen bronnen met een Creative Commons-licentie.

 

 

Hieronder vind je voorbeelden van collecties in verschillende domeinen.

Gezondheidstudies

Informatiespecialisten onderwijs voor gezondheidstudies:

Techniek

Informatiespecialisten onderwijs voor technische opleidingen:

Kunsten

Informatiespecialist onderwijs voor kunsten:

Economie

[anchornavigation]