Mediawijsheid
Mediawijsheid (ook wel mediabewustzijn of media-empowerment genoemd) is het kritisch kunnen omgaan met media die je tegenkomt en gebruikt. Als je weet hoe media werken en je je bewust bent van je houding ten opzichte van media ben je beter in staat goede keuzes te maken. Een positief kritische houding zorgt ervoor dat je weerbaar wordt tegen beïnvloeding en vaardiger in het formuleren van een tegengeluid.
Desinformatie en nepnieuws
Nepnieuws (in het Engels fake news) is desinformatie verhuld als nieuws, die verspreid wordt via websites, sociale media en traditionele media, met als doel het maken van winst of het beïnvloeden van de publieke opinie. Daarnaast wordt het ook in de politiek gebruikt als frame tegen de journalistiek. (Bron: Wikipedia)
Omdat iedereen via allerlei kanalen informatie kan plaatsen is nepnieuws is een dagelijks fenomeen geworden. Daarom is het herkennen van nepnieuws en het beoordelen van de kwaliteit van nieuws een steeds belangrijkere vaardigheid.
Nepnieuws kan op verschillende manieren worden verspreid; (bewust of onbewust) via verspreiding op sociale media, versterkt door journalisten, verspreid door groepen die de publieke opinie willen beïnvloeden of als onderdeel van desinformatiecampagnes. Of soms ook om gewoon geld te verdienen door de consument via prikkelende "onzinkoppen" te laten doorklikken ("clickbait").
Nepnieuws is niet te verwarren met satire of parodie; deze zijn bedoeld om het publiek te amuseren en niet om te misleiden.
Op deze pagina vind je allerlei informatie over nepnieuws (fake news); websites, artikelen, (online) boeken en beeldmateriaal.
Online informatie
- Bellingcat's Online Investigation Toolkit
Bellingcat is een internationaal burgerjournalistiek-netwerk dat gebruik maakt van open online bronnen. Met hun toolkit leer je zelf resultaten onderzoeken en interpreteren.
Boeken
Nepnieuwsexplosie : desinformatie in de Nederlandse media door : Zernike 090.1 NEPN: 9789492161529: 2018
Factfulness : ten reasons we're wrong about the world - and why things are better than you think door : Zernike 311 ROSL: 9781473637498: 2019
Beeldmateriaal
Reeks korte video's gemaakt om mensen te helpen weerstand te bieden tegen ongewenste online desinformatie. De video's zijn gebaseerd op een theorie uit de sociale psychologie, de zogenaamde resistentie of inoculatietheorie, die stelt dat door mensen bloot te stellen aan een verzwakte dosis van een persuasief argument of techniek en deze preventief te weerleggen, ze psychologische weerstand ontwikkelen tegen toekomstige manipulatieve overtuigingspogingen.
Hogeschool Inholland biedt een cursus datageletterdheid aan. Deze gratis online cursus richt zich op studenten en professionals in creatieve beroepen met als doel hen te leren hoe ze kritisch met data kunnen omgaan. Aan bod komt hoe je data effectief kunt verwerken in communicatie en storytelling. En hoe om te gaan met zaken als misinformatie, fake news en digitale manipulatie. Zie onderstaande video:
Databanken
- Beeld en Geluid op School This link opens in a new window
Deze databank biedt online toegang tot tienduizenden uren actueel en historisch streaming video- en audiomateriaal voor het hoger onderwijs in Nederland, geselecteerd uit de archieven van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, de publieke omroepen en het Polygoon-journaal.
- Communication and Mass Media Complete This link opens in a new window
Access to full text and cover-to-cover indexing and abstracts for journals covering communication, mass media, linguistics, rhetoric, language, logic, and other closely related fields. - Delpher : historisch materiaal Koninklijke Bibliotheek This link opens in a new window
Nederlandse dagbladen, boeken, tijdschriften en radiobulletins uit de 17e, 18e, 19e en 20e eeuw. - Google Scholar This link opens in a new window
Scholar indexes the full text or metadata of scholarly literature across the web. Part of the Hanze Library collection is also accessible through Google Scholar if you follow this link.
- HBO Kennisbank This link opens in a new window
Search in over 70.000 publications of more than 25 universities of applied sciences.
- Nexis Uni This link opens in a new window
Database for full-text news articles and documents from thousands of national and international sources containing news, business and company information.
- Onderwijsdatabank.nl (Onderwijsontwikkeling Nederland, voorheen EDventure) This link opens in a new window
N.B.: Onderwijsontwikkeling is gestopt met de Onderwijsdatabank. De databank is niet meer toegankelijk.
- Overheid.nl This link opens in a new window
De website Overheid.nl is de wegwijzer naar informatie en diensten van alle overheidsorganisaties in Nederland. Bevat ook het open- en linked dataregister van de Nederlandse Overheid met duizenden publiek toegankelijke datasets. - Springer Nature Link platform This link opens in a new window
Entry point for the large collection of journals, ebooks, articles and chapters on the Springer Nature Link platform (including BSL).
- ScienceDirect This link opens in a new window
Collection of thousands of full text academic journals and books published by Elsevier on a variety of subjects.
- SAGE Premier This link opens in a new window
Electronic access to almost 1,000 peer-reviewed journals on Social Sciences & Humanities, Health, Life & Biomedical Sciences and Engineering & Physical Sciences.
Nog meer tijdschriften
Bijblijven in je vakgebied?
Gebruik Browzine!
Door BrowZine word je op de hoogte gehouden van
nieuwe publicaties in de door jou gekozen digitale tijdschriften.
Verwante informatie
- De stand van digitaal Nederland Naar zeggenschap en vertrouwen in de digitale samenleving Het Rathenau Instituut doet sinds 1986 onderzoek naar de impact van technologie op de samenleving. In een recent verschenen rapport naar de stand van digitaal Nederland spreekt het Instituut zorgen uit. Het selecteerde acht domeinen en maakte een overzicht van de problemen, onderbelichte vragen en politieke vragen voor de komende vier jaar. De conclusie: de stand van de digitale samenleving is op tal van aspecten zorgelijk en het huidig beleid blijkt onvoldoende. De macht van Big Tech wordt alleen maar groter, de samenleving is sterk afhankelijk van de diensten die deze bedrijven leveren. Scholen, ziekenhuizen en overheden maken er gebruik van, zonder dat er duidelijke afspraken zijn waarmee die bedrijven tot verantwoording kunnen worden geroepen. Voor de overheid zelf is het “een uitdaging om als parlement voldoende zicht te krijgen op de werking van overheidssystemen” (p. 46). Ondertussen vormen nieuwe immersieve technologieën nadere bedreigingen voor onze privacy.