1.1 Definieer het probleem: de zoekvraag

De onderzoeksvraag

Voor je start met het zoeken naar informatie/literatuur is het belangrijk om voor jezelf eerst te bepalen wat je precies zoekt. Lukraak aan een zoekopdracht beginnen, leidt niet vaak - of in ieder geval niet snel - tot een betrouwbaar resultaat. Eerst een goede probleemstelling formuleren bespaart je heel wat werk, doordat je heel gericht kunt zoeken naar de benodigde informatie. Naar welke informatie ben je precies op zoek? Wat wil je te weten komen? Ben je op zoek naar heel algemene informatie over je onderwerp of spitst je onderzoek zich toe op bepaalde deelaspecten?

1.2 Van onderwerp naar probleemstelling

De opdracht

Op basis van onderstaande vragen kun je een specifieke en scherp omlijnde opdracht of probleemstelling formuleren.

  • Hoeveel tijd heb ik gekregen voor mijn opdracht? Referenties opzoeken en documenten lezen kost immers wel wat tijd en je moet die voor jezelf realistisch indelen.
  • Hoe uitgebreid moet bijv. mijn paper zijn? Soms mag je je beperken tot recente literatuur, in andere gevallen moet je een uitgebreide literatuurlijst opstellen en dus ook oudere literatuur doornemen.
  • Hoe luidt de precieze opdracht? Soms moet je enkel literatuur verzamelen, in andere gevallen moet je deze ook kritisch met elkaar vergelijken.

 

Het onderwerp

Het grootste probleem bij het doen van bijvoorbeeld een onderzoek is niet dat je te weinig informatie hebt. Meestal heb je zoveel informatie dat je afdwaalt van wat je eigenlijk had willen onderzoeken. Bij een onderzoek is het daarom verstandig om één centrale vraag te stellen. Je onderzoek moet een antwoord geven op deze vraag.

Probeer bij deze centrale vraag een aantal deelvragen te formuleren. Deelvragen zijn hulpvragen om de belangrijkste vraag, de hoofdvraag, te kunnen beantwoorden.

Een goede onderzoeksvraag bestaat uit verschillende goed afgebakende en zoveel mogelijk meetbare elementen. Hoe beter je jouw onderwerp kunt benoemen, des te preciezer zal je vraag zijn.
 

De probleemstelling

Een probleemstelling kun je goed formuleren door gebruik te maken van bijv. de Schijf van Vijf. In deze uitwerking geef je antwoorden op vijf vragen:
 

WAT wil je onderzoeken? Welk specifieke fenomeen ga je onderzoeken en aan de hand van welke casus? 

WAAROM wil je dit onderzoeken? Wat is je motivatie? Wat is de wetenschappelijke of het maatschappelijke belang van dit onderzoek? 

WAAR binnen wil je het onderzoeken? Welke (wetenschappelijke) theorie of model neem je als uitgangspunt voor je onderzoek?

HOE ga je aan de slag? Wat is de aanpak? Welke (wetenschappelijke) methode ga je gebruiken? Hoe ga je de gegevens analyseren?

WELKE specifieke vraag stel je? Welke antwoorden denk je door je onderzoek op de specifieke vraagstelling te kunnen geven?

1.3 Soorten probleemstellingen

Verschillende soorten probleemstellingen

 

soort probleemstelling
uitleg
voorbeeld formulering
beschrijvend

geschikt wanneer je te maken hebt met een nieuw fenomeen waarbij het belangrijk is om het fenomeen allereerst te verkennen;

Wat zijn de kenmerken van x?

Wat zijn de belangrijkste resultaten van y?
verklarend beoogt (causale) verbanden te leggen tussen verschillende fenomenen en de  ontwikkelingen;

Wat zijn de oorzaken van x?

Wat is verband tussen x en y?

toetsend / evaluerend

 geschikt wanneer je tot beoordelende uitspraken over fenomenen of maatregelen wilt komen; Wat is de waarde / kwaliteit / effectiviteit van x? 
adviserend gericht om naar aanleiding van het onderzoek advies over de vraagstukken uit te brengen;

Welke maatregelen zijn nodig om x op te lossen?

Hoe kan y het beste worden aangepakt?
voorschrijvend beoogt  een betere theoretische verklaring of methodische aanpak met het oog op een bepaald fenomeen te ontwikkelen;

Hoe moet x worden uitgevoerd?

Welke handelingen zijn noodzakelijk voor y? 

Welke beleid moeten we voeren ten aanzien van z?

 

Ga naar stap 2

[anchornavigation]