Databankenrecht
Een databank is een verzameling van werken, gegevens of andere elementen die op een systematische of georganiseerde manier zijn gezet en makkelijk toegankelijk zijn, bijvoorbeeld via elektronische middelen. Een databank hoeft dus niet altijd elektronisch te zijn.
Er zijn databanken voor bijvoorbeeld:
- marktonderzoek,
- e-books,
- krantenartikelen,
- scripties, en nog veel meer.
Deze databanken bevatten niet alleen artikelen, maar ook statistieken, onderzoeksrapporten en andere bronnen die belangrijk zijn voor onderzoek en studie. Bekende databanken zijn bijvoorbeeld PubMed, HBO Kennisbank en Nexis Uni. Je kunt de filtermenu’s in het A-Z Databanken gebruiken om te zien welke soorten er zijn.
De gegevens in een databank zijn als 'verzameling' beschermd door het databankenrecht. Dit recht behoort toe aan de maker van de databank. De bescherming gaat automatisch in zodra de databank is gemaakt, zonder dat je iets moet aanvragen, en het is gratis. Dit recht geldt 15 jaar vanaf de productie. Als de databank veel verandert (qua hoeveelheid of kwaliteit), begint de 15-jarige periode opnieuw.
De structuur van een databank wordt beschermd door het databankenrecht als het gaat om:
- een verzameling van werken, gegevens of andere losse elementen,
- die systematisch of methodisch zijn geordend,
- en afzonderlijk toegankelijk zijn, bijvoorbeeld via elektronische middelen of op een andere manier,
- en waarvan de verzameling, controle of presentatie van de inhoud een grote investering heeft gevraagd, zowel in kwaliteit als in hoeveelheid.
Je mag een databank alleen gebruiken als je toestemming hebt van de maker. Het automatisch doorzoeken van teksten en databanken om nieuwe patronen, trends en verbanden te ontdekken (tekst- en datamining - TDM) mag wel zonder toestemming van de maker.
Databankenrecht in de wet
Artikel 1 van de Databankenwet beschermt de maker van een databank tegen het zonder toestemming kopiëren en openbaar maken van (een deel van) de databank. Dit geldt voor zowel digitale als niet-digitale databanken.
Voor deze wet zijn de volgende definities belangrijk:
- Databank: een verzameling van werken, gegevens of andere losse stukjes informatie die op een georganiseerde manier zijn geplaatst, zodat je ze op een andere plek kunt vinden, bijvoorbeeld met een computer. Het maken van deze verzameling kost veel tijd en geld.
- Producent van een databank: de persoon die de investering doet om de databank te maken en de risico’s daarvan draagt.
- Opvragen: het overzetten van de inhoud van een databank naar een andere plek, op welke manier dan ook.
- Hergebruiken: het delen van de inhoud van een databank, of een deel daarvan, met het publiek, bijvoorbeeld door het te verspreiden, te verhuren of online beschikbaar te stellen.
- Technische voorzieningen: apparaten of technologie die zijn gemaakt om te zorgen dat mensen niet zomaar dingen kunnen doen met een databank als de eigenaar dat niet toestaat. Bijvoorbeeld, door technieken die toegang beperken of kopiëren moeilijk maken.
- Informatie over het beheer van rechten: alle informatie die de maker van een databank en de mensen die de rechten hebben, geven over de databank. Dit gaat over bijvoorbeeld het identificeren van de databank, wat je ermee mag doen en in welke cijfers of codes deze informatie staat.
- Onderzoeksorganisatie: een universiteit (ook de bibliotheken), een onderzoeksinstituut of een andere organisatie die vooral bezig is met wetenschappelijk onderzoek of onderwijs. Dit is een organisatie waarbij bedrijven niet voorkeursbehandeling krijgen bij toegang tot de onderzoeksresultaten. De organisatie is zonder winstdoel of steunt het onderzoek met de winst, of is erkend door een Europese staat om een taak van algemeen belang te vervullen.
- Tekst- en datamining: een automatische manier van analyseren van tekst en data die digitaal zijn, om bijvoorbeeld patronen, trends en verbanden te vinden.
- Instelling voor cultureel erfgoed: een plek zoals een bibliotheek, museum, archief of een plek voor films of andere media, die voor het publiek toegankelijk is.
- Het tijdelijk beschikbaar stellen van inhoud door instellingen die openstaan voor het publiek, zonder dat dit direct of indirect economisch voordeel oplevert, wordt niet gezien als opvragen of hergebruiken.
- De regels van de Auteurswet gelden ook voor computerprogramma's die worden gebruikt bij het maken of het werken met elektronische databanken.
Verwante informatie
-
BOIP Databankenrecht
Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP) is de officiële instantie voor de registratie van merken en modellen in de Benelux. -
IE-onderwijs Databankenrechten
IE-onderwijs is gemaakt door de auteurs van ‘Van idee naar IE’. Met deze website bieden wij voor een breed publiek een kennismaking aan met het intellectuele eigendomsrecht.