Databankenrecht

Een databank is een verzameling van werken, gegevens of andere zelfstandige elementen, systematisch of methodisch geordend, en afzonderlijk met elektronische middelen of anderszins toegankelijk. Een databank hoeft dus niet noodzakelijkerwijs elektronisch te zijn. 

Er zijn databanken voor:

  • marktonderzoek,
  • e-books,
  • krantenartikelen,
  • scripties, en nog veel meer.

Deze databanken bevatten niet alleen artikelen, maar ook statistieken, onderzoeksrapporten, en andere waardevolle bronnen die essentieel zijn voor diepgaand onderzoek en studie. Veel gebruikte databanken zijn bijvoorbeeld PubMed, HBO Kennisbank en Nexis Uni. Probeer de filtermenu's in het A-Z Databanken uit om te kijken welke soorten er allemaal zijn.

 

De gegevens in een databank zijn als 'verzameling' beschermd door het databankenrecht. Dit recht ligt bij de maker van de databank. De bescherming gaat automatisch in wanneer je de databank maakt. Je hoeft hier niets voor aan te vragen en het is gratis. Dit recht geldt 15 jaar vanaf de productie. Als de databank veel verandert (in hoeveelheid of kwaliteit), dan begint de periode van 15 jaar opnieuw.

 

De structuur van de databank is beschermd door het databankenrecht als het gaat om:

  • een verzameling
  • van werken, gegevens of andere losse elementen
  • die systematisch of methodisch zijn geordend
  • en afzonderlijk, met elektronische middelen of op een andere manier toegankelijk zijn
  • en waarvan de verzameling, controle of presentatie van de inhoud een aanzienlijke investering heeft gevraagd, zowel in kwaliteit als in hoeveelheid.

Je mag een databank alleen gebruiken als je daarvoor toestemming hebt van de maker. Het automatisch doorzoeken van teksten en databanken om nieuwe patronen, trends en verbanden te ontdekken (tekst- en datamining - TDM) mag wel zonder toestemming van de maker.

Databankenrecht in de wet

Artikel 1 van de Databankenwet gaat over de bescherming van de maker van databanken tegen het zonder toestemming kopiëren en openbaar maken van (een deel van) de databank. Dit geldt voor zowel digitale als niet-digitale databanken.

 

Voor deze wet zijn de volgende definities van belang:

  1. Databank: een verzameling van werken, gegevens of andere losse elementen die systematisch of methodisch zijn geordend en die afzonderlijk toegankelijk zijn met elektronische middelen of op een andere manier. De verzameling, controle of presentatie van de inhoud vereist een aanzienlijke investering, zowel in kwaliteit als hoeveelheid.
  2. Producent van een databank: de persoon die het risico draagt van de investering die nodig is voor de databank.
  3. Opvragen: het permanent of tijdelijk overzetten van de inhoud van een databank, of een deel daarvan, naar een andere drager, op welke manier en in welke vorm dan ook.
  4. Hergebruiken: elke manier van het beschikbaar maken van de inhoud van een databank, of een deel daarvan, aan het publiek door verspreiding, verhuur, online transmissie of een andere vorm van overdracht.
  5. Technische voorzieningen: technologie, apparaten of onderdelen die zijn ontworpen om te voorkomen of te beperken wat je met databanken kunt doen, als die handelingen niet zijn toegestaan door de producent of de rechthebbenden van de databank. Deze voorzieningen worden als "doeltreffend" beschouwd als ze opvragen en hergebruiken van de databank reguleren door middel van toegangscontrole of door technieken zoals encryptie, vervorming, andere transformaties of kopieerbeveiliging die de beoogde bescherming bieden.
  6. Informatie over het beheer van rechten: alle informatie die door de producent van een databank en zijn rechthebbenden wordt verstrekt, die verbonden is met een exemplaar van een databank of die wordt bekendgemaakt bij het hergebruiken van een databank. Dit omvat informatie die helpt bij het identificeren van de databank, informatie over de gebruiksvoorwaarden, en de cijfers of codes waarin deze informatie is opgenomen.
  7. Onderzoeksorganisatie: een universiteit, inclusief haar bibliotheken, een onderzoeksinstelling of een andere organisatie die voornamelijk gericht is op wetenschappelijk onderzoek of onderwijs dat wetenschappelijk onderzoek op een manier dat bedrijven met een grote invloed op deze organisaties geen voorkeursbehandeling krijgen bij toegang tot de resultaten van het onderzoek en omvat:
    1. zonder winstdoel of door alle winst opnieuw te investeren in wetenschappelijk onderzoek, of
    2. erkend door een Europese lidstaat of een staat in de Europese Economische Ruimte voor een taak van algemeen belang;
  8. Tekst- en datamining: een geautomatiseerde analysemethode die tekst en gegevens in digitale vorm onderzoekt om informatie te verkrijgen, zoals patronen, trends en verbanden.
  9. Instelling voor cultureel erfgoed: een bibliotheek, museum, archief of instelling voor cinematografisch of audiovisuueel erfgoed die toegankelijk is voor het publiek.

 

  • Het tijdelijk en zonder direct of indirect economisch voordeel beschikbaar stellen van inhoud door instellingen die toegankelijk zijn voor het publiek wordt niet gezien als opvragen of hergebruiken. 
  • De regels van de Auteurswet gelden voor computerprogramma's die worden gebruikt bij de productie of werking van elektronische databanken.

Verwante informatie

Verwante Library Guides

[anchornavigation]