Wat is Intellectueel Eigendom?

Uitvinders, ontwerpers, ontwikkelaars en auteurs beschermen hun ideeën, bijvoorbeeld met auteursrechten of octrooirechten. Zo voorkomen ze dat anderen zonder toestemming profiteren van hun werk. Dit geeft hen ook de kans om investeringen in de ontwikkeling van een product terug te verdienen.

 

Types Intellectueel Eigendom

Er zijn verschillende soorten intellectuele eigendomsrechten die je kunt gebruiken om je idee te beschermen. Sommige rechten ontstaan vanzelf, terwijl je voor andere rechten eerst een registratie moet doen. Voor alle rechten gelden bepaalde voorwaarden waaraan je moet voldoen om ervoor in aanmerking te komen.

 

Een aantal rechten zijn in deze Library Guide verder uitgewerkt onder de tab IE-rechten.

 

 

Types Intellectueel Eigendomsrecht

Wat wordt beschermd?         

Wat betekent het?              

Voorbeeld

Auteursrecht 

(ontstaat vanzelf bij creatie)

Originele werken

Recht om openbaar te maken 

Recht om te verveelvoudigen

Persoonlijkheidsrechten

Boek, software, schilderij, webcontent (tekst,
video, animatie, plaatje)

Chipsrecht 

(ontstaat vanzelf)

Topografieën van halfgeleiderproducten

Recht om te verveelvoudigen.

Recht om te exploiteren.

Computerchip

Databankenrecht 

(ontstaat vanzelf)

Een geordende verzameling van werken of gegevens

Recht om op te treden tegen opvragen en hergebruiken
van elementen zonder toestemming producent.

Vacaturebank op een website

Handelsnaamrecht 

(ontstaat door het eerste gebruik)

Naam waaronder onderneming handel drijft

Recht op het gebruik in een bepaald gebied.

Bedrijfsnaam

Kwekersrecht 

(ontstaat door registratie)

Plantenras

Recht om teeltmateriaal te exploiteren.

Jonagold

Merkrecht 

(ontstaat door registratie)

Onderscheidende naam of teken

Monopolie op het gebruik.

Recht om ander gebruik te verbieden.

Modelrecht 

(ontstaat door registratie)

Vormgeving van een product

Monopolie op het gebruik.

Recht om ander gebruik te verbieden.

Meubels

Octrooirecht 

(ontstaat door registratie)

Een technisch product of proces

Recht om te exploiteren.

Paint brush clip, medicijnen

Domeinnaam 

(ontstaat door registratie)

Het unieke adres van een webpagina

Recht op het gebruik van de domeinnaam.

https://www.hanze.nl

Oorsprongsbenamingen, 

geografische aanduidingen en

traditionele specialiteiten 

(ontstaat door registratie)

Streekproduct

Bescherming tegen misbruik of tegen praktijken die de consumenten kunnen misleiden. 

Gorgonzola, Brussels Grondwitloof,
Maatjesharing

Geen Intellectueel Eigendomsrecht, maar wel een vorm om bepaalde ontwikkelingen te beschermen:

Bedrijfsgeheim 

(ontstaat vanzelf)

Bedrijfsgeheimen

Bescherming tegen derden die bedrijfsgeheim op onrechtmatige wijze afhandig maken.

Recept voor Coca-Cola

Waar wordt Intellectueel Eigendom geregeld?

Het Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO) zorgt voor de registratie van EU-merken, Gemeenschapsmodellen, en geografische aanduidingen voor producten. Het is ook verantwoordelijk voor de samenwerking binnen Europa en internationaal op het gebied van Intellectueel Eigendom (IE). Daarnaast houdt het waakzaam over inbreuken op IE-rechten in Europa.

De World Intellectual Property Organization (WIPO) is een organisatie van de Verenigde Naties in Genève, met meer dan 180 aangesloten landen. WIPO beheert meer dan 20 internationale afspraken over IE, waaronder twee van de oudste: het Unieverdrag van Parijs en de Berner Conventie.

Sinds 2015 werken het EUIPO en WIPO samen. In december 2023 werd er een nieuwe overeenkomst getekend om beter samen te werken op 18 gebieden, zoals IP-waardering en IP-financiering. Dit moet vooral kleine en middelgrote bedrijven helpen om gemakkelijker toegang te krijgen tot financiering.

 

 

Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP) maakt deel uit van de Benelux-Organisatie voor de Intellectuele Eigendom (BOIE). Het BOIP heeft de volgende taken:

  • Het uitvoeren van het Benelux-Verdrag voor Intellectuele Eigendom (BVIE) en het Uitvoeringsreglement.
  • Het bevorderen van de bescherming van merken en tekeningen of modellen in de Benelux-landen.
  • Het uitvoeren van aanvullende taken op andere gebieden van IE-recht, die door de Raad van Bestuur worden aangegeven.
  • Het voortdurend evalueren en aanpassen van het Benelux-recht voor merken en tekeningen of modellen, rekening houdend met internationale en Europese ontwikkelingen.

 

Intellectueel Eigendom in onderzoek

De Hanze doet veel onderzoek samen met andere organisaties. Daarom is het belangrijk om het beleid over Intellectueel Eigendom (IE) in zulke samenwerkingen goed te regelen. Dit begint met het maken van een samenwerkingsovereenkomst.

Met een samenwerkingsovereenkomst kun je het IE van je onderzoeksresultaten goed beschermen.

Een samenwerkingsovereenkomst helpt de Hanze om de volgende doelen te bereiken:

  • Het delen van onderzoeksresultaten die met publiek geld zijn gefinancierd.
  • Het bereiken van zoveel mogelijk invloed in onderwijs, onderzoek en de praktijk.
  • Het versterken van de reputatie als kennisinstelling.
  • Het aantrekkelijk zijn voor andere partners in onderzoek.
  • Het stimuleren van ondernemerschap en de toepassing van onderzoek.
  • Het verkrijgen van geld om toekomstig onderzoek te kunnen doen.

 

Soms kunnen deze doelen tegenstrijdig zijn, en ook de partners waarmee we samenwerken hebben hun eigen belangen. Daarom moeten de afspraken in de samenwerkingsovereenkomst vaak worden aangepast aan de situatie. Het doel is om goed samen te werken en duidelijke afspraken te maken. De juridisch adviseur van het bureau CvB kan hierbij helpen.

 

Meer informatie kun je vinden in het Open Science Kader van de Hanze en in de Library Guide over Kennisveiligheid (nog in ontwikkeling).

  1. De samenwerkingsovereenkomsten die de Hanze sluit met externe partijen, volgen deze principes:
    • Je hebt de vrijheid om je eigen resultaten te publiceren, met een embargo van maximaal 6 maanden.
    • Je hebt de vrijheid om verder onderzoek te doen, ook met andere partijen.
    • Je mag nieuwe kennis (foreground IP) gebruiken in het onderwijs.
    • De uitvinder of maker is eigenaar van nieuwe kennis.
    • Er is geen verplichting om nieuwe kennis over te dragen of een licentie te geven.
    • De Hanze krijgt een eerlijke vergoeding voor commercieel gebruik van nieuwe kennis.
    • Toestemming voor commercieel gebruik van nieuwe kennis is onder voorwaarden, zoals een anti-ijskastbeding (tegen het niet gebruiken van kennis).
    • De Hanze hoeft geen toegang te geven tot oude kennis buiten het project.
    • De partner heeft geen automatisch recht op toekomstige resultaten of intellectuele eigendomsrechten.

Toelichting: Deze regels zijn gebaseerd op de richtlijnen van de VSNU/NFU voor publiek-private samenwerkingen en beschermen de rechten van de Hanze. In sommige gevallen kan het bedrijf de optie krijgen om exclusieve rechten te verwerven, maar de overdracht van intellectuele eigendom vindt pas minimaal 18 maanden na het indienen van een octrooi plaats.

 


  1. De Hanze vraagt meestal geen octrooien aan, behalve in speciale gevallen, zoals beschreven in de richtlijnen voor octrooiaanvragen. Dit geldt voor vindingen waarvan de Hanze volledig eigenaar is, maar ook voor gedeelde eigendommen in samenwerkingen. 

Toelichting: Het aanvragen van octrooien vraagt veel kennis en kost veel geld om te beheren en te verdedigen. Hoewel dit uitbesteed kan worden, is het voor de Hanze momenteel niet rendabel. Het verkopen van octrooirechten tegen betaling past beter bij onze werkwijze. Profilering is geen goede reden om een octrooi aan te vragen; dit kun je beter doen door als eerste te publiceren.

 


  1. Als samenwerkingspartners de intellectuele eigendomsrechten (IE) van de Hanze willen overnemen, bijvoorbeeld voor een octrooi op een vinding waarbij de Hanze mede-uitvinder is, wordt een redelijke vergoeding afgesproken.

Toelichting: De Hanze kijkt goed naar de situatie voordat besloten wordt om IE-rechten over te dragen. Soms kan een partner een product alleen verder ontwikkelen of investeerders aantrekken als het IE goed beschermd is. Wat een redelijke vergoeding is, hangt af van de situatie. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit onderzoeksapparatuur, tijd of stageplaatsen. Zo’n afspraak kan ook later worden gemaakt, als er meer duidelijkheid is over de resultaten..

 


  1. Als een octrooirecht wordt overgedragen, zorgt de Hanze ervoor dat de uitvinders genoemd worden in de octrooiaanvraag.

Toelichting: Het recht om als uitvinder genoemd te worden is een persoonlijk recht van de Hanze-medewerker(s) of -student. Dit helpt hen bij hun bekendheid en heeft geen invloed op het octrooi zelf.

 


  1. De Hanze helpt niet specifiek met het aanvragen van octrooien. Als er hulp nodig is, wordt externe expertise ingeschakeld.

Toelichting: Het is vaak goedkoper om externe experts in te schakelen dan zelf kennis op te bouwen. Via het samenwerkingsverband Northern Knowledge kan de Hanze de expertise van de Rijksuniversiteit Groningen gebruiken.

 

Meer informatie kun je vinden in het Open Science Kader van de Hanze.

Bij de Hanze maken we onderzoek normaal gesproken openbaar via Open Science en Open Access publicaties. Kennis delen is belangrijk voor ons. In speciale gevallen kunnen we hiervan afwijken.

Wanneer vragen we een octrooi aan?
Dit gebeurt alleen als de ontdekking of nieuwe kennis:

  • Verwacht wordt minstens €100.000 extra inkomsten op te leveren in de eerste 5 jaar.
  • Past binnen de doelen van de Hanze en het betreffende onderdeel.

Als je denkt dat een ontdekking aan deze voorwaarden voldoet, neem dan contact op met de juridisch adviseur. Deze is expert op het gebied van intellectueel eigendom en octrooien en kan verder helpen, ook met externe contacten. Daarna kan een extern vooronderzoek gestart worden. De kosten hiervoor worden betaald door het kenniscentrum of de school, dus de budgethouder moet betrokken worden.

De volgende stap is het opstellen van een business case, waarin ook de kosten van de octrooiaanvraag en mogelijke juridische verdedigingskosten worden meegenomen. De budgethouder moet akkoord gaan met de investering, en het voorstel moet goedgekeurd worden door het College van Bestuur.

Meer informatie hierover staat beschreven in het Open Science beleid van de Hanze.

 

Verwante informatie

Verwante Library Guides

[anchornavigation]