Scoping Review

 

De belangrijkste kenmerken

Een scoping review is geschikt om een brede onderzoeksvraag te beantwoorden in een (relatief) nieuw onderzoeksgebied. In tegenstelling tot een systematic review, heeft een scoping review niet als doel de literatuur uiteen te zetten als ‘bewijsvoering’ voor een zeer specifieke onderzoeksvraag (bijvoorbeeld het effect van interventie X op uitkomst Y).  

 

Scoping reviews kunnen als doel hebben te onderzoeken wat de reikwijdte, het soort en de inhoud is van de literatuur is over een bepaald onderwerp. Daarmee kan een scoping review ook gebruikt worden om te bepalen of het zinvol is over een bepaald onderwerp een systematische review uit te voeren. Verder kan een scoping review als doel hebben een samenvatting te geven van de beschikbare literatuur over het onderwerp, vooral als deze heterogeen en/of complex is. Een laatste belangrijke functie van scoping reviews is om hiaten in de literatuur te identificeren, wat kan helpen bij het ontwikkelen van een onderzoeksagenda. 

 

Voordat je begint

Voordat je begint met je review, is het belangrijk om uit te zoeken welk type review het beste past bij het doel van je onderzoek. Het Joanna Briggs Institute (JBI) heeft hiervoor een beslisboom ontwikkeld: What review is right for you. Ook de video ‘Systematic vs scoping review: which is right for your research question?’ kan je helpen met het maken van de juiste keuze.  

 

Wat heb je nodig?

  • Tijd: 6-9 maanden 
  • Team: minimaal 2 personen, bij voorkeur 3 
  • Gastvrijheidsovereenkomst (GVO) voor toegang tot de databanken van de RUG 
  • Consult met informatiespecialist Onderzoek 
  • Logboek voor je literatuuronderzoek 
  • JBI protocol for scoping reviews (hulpmiddel om je onderzoeksprotocol op te stellen) 
  • JBI template source of evidence details, characteristics and results extraction instrument 
  • PRISMA-ScR, richtlijn voor het schrijven van een artikel over je scoping review  
  • Referentietool (bijv. RefWorks) 
  • Optioneel: tool voor screening van artikelen, zoals Rayyan.

 

Bij een scoping review doorzoek je op een systematische wijze de beschikbare literatuur. Dit doe je met behulp van een van tevoren vastgestelde zoekstring, geschikte databanken te kiezen en (indien nodig) een afbakening in tijd, type literatuur of bijvoorbeeld taal. Dit leg je van tevoren vast in je onderzoeksprotocol.  

 

Bepaal je onderzoeksvraag en bijbehorende zoektermen

Twee belangrijke onderdelen in een onderzoeksprotocol zijn de doelstelling en de onderzoeksvraag. In de doelstelling beschrijf je beknopt: 

  • waarom de review uitgevoerd moet worden;
  • wat de review toevoegt aan de kennis in het desbetreffende onderzoekdomein; 
  • wat er precies over het gekozen onderwerp zal worden onderzocht. 

Tijdens een scoping review kunnen één of meer hoofd- of deelvragen worden beantwoord. Net als bij andere typen onderzoek, is het bij een scoping review goed om de vragen zo specifiek mogelijk te formuleren. Tijdens het maken en uitproberen van de zoekstring kun je er achter komen of je vraag tot de gewenste (hoeveelheid) resultaten leidt. In deze fase kun je nog steeds je onderzoeksvraag en zoekstring aanpassen.

 

Een goede zoekstring vormt de kern van je scoping review. Een hulpmiddel om de juiste zoektermen voor een scoping review vast te stellen is ‘PCC’: ‘Population’, ‘Concepts’ en ‘Context’. Voorbeeld: 

Question: What nurse-led models of care are used to manage chronic disease for middle-aged women in high-income countries? 

  • P – Population – middle-aged women 
  • C – Concept – Chronic disease, nurse-led models of care 
  • C – Context – High-income countries 

Als je de relevante zoektermen hebt gevonden, is het van belang om de juiste synoniemen aan je zoekstring toe te voegen om zo meer relevante artikelen te vinden. Daarnaast kun je ook ‘gecontroleerde zoektermen’ gebruiken. Bijvoorbeeld met de thesaurus van een database, ‘subject terms’ of ‘subject headings’.  Dit zijn zoektermen die de redacteuren van een databank hebben toegekend als metadata aan publicaties.  

 

Belangrijke elementen in een zoekstring zijn booleaanse operatoren (AND, OR, NOT) en truncatie (bijv. adapt* voor alle alle termen die beginnen met de letters ‘adapt’: adaptation, adapted, adapts, etc.). Hiermee kun je alle combinaties van relevante zoektermen en hun synoniemen op een systematische manier in één zoekstring vatten.  

Zoek je in meerdere databanken? Niet iedere databank gebruikt operatoren, filters en truncatie op dezelfde manier. Pas daarom voor iedere databank je zoekstring aan.  

  • Meer informatie over het maken van effectieve zoekstrings vind je verderop in deze LibraryGuide. 
  • Maak gebruik van een informatielogboek om bij te houden welke aanpassingen op je zoekstring voor welke resultaten zorgen

 

Bepaal welke databanken je wilt raadplegen

Bij een scoping review heb je de vrijheid om andere bronnen te raadplegen dan alleen wetenschappelijke literatuur. Als er over je onderwerp veel wetenschappelijke literatuur te vinden is, kun je je hiertoe beperken. Maar voor andere onderwerpen kunnen bijvoorbeeld ook beleidsstukken relevante informatie bevatten. 

Je kunt het beste kiezen voor één of twee algemene databanken en daarnaast enkele vakspecifieke databanken. Als algemene databanken kun je het beste Academic Search Premier en/of Web of Science gebruiken. Beide databanken hebben een zeer uitgebreide indexering van de beschikbare literatuur en beperken zich niet tot één uitgever (wat bijvoorbeeld bij de databank ScienceDirect van Elsevier wel het geval is). Web Of Science is beschikbaar via de Rijkuniversiteit Groningen (RUG). Vraag hiervoor een gastvrijheidsovereenkomst (GVO) aan bij de programmamanager van het kenniscentrum waaraan je verbonden bent. Voor promovendi aan de RUG is een GVO niet nodig.

 

Voorbeelden van vakspecifieke databases zijn PsycINFO, ERIC, Communication & Mass Media Complete en PubMed (zie ook de A-Z lijst van databases).  Zorg wel altijd dat je ingelogd bent bij de Hanze of een andere kennisinstelling. 

 

Als je naast wetenschappelijke literatuur ook grijze literatuur wilt doorzoeken, gebruik dan bijvoorbeeld Hanze WorldCat of Google Scholar (voor boeken, working papers, conferentiepapers en meer), of neem contact op met de Informatiespecialist Onderzoek van jouw kenniscentrum voor advies.

 

Schrijf het onderzoeksprotocol

De uiteindelijke versie van je vraagstelling, zoekstring, de gekozen databanken en selectiecriteria leg je vast in een onderzoeksprotocol. 

 

Registreer je protocol

Afhankelijk van het tijdschrift waarin je wilt publiceren, is het een optie om je protocol voorafgaand aan het uitvoeren van je onderzoek te registreren. Dit heet ‘pre-registratie’. Je stuurt je analyseplan op naar het tijdschrift en maakt een afspraak met de uitgever dat jouw artikel gepubliceerd zal worden, onafhankelijk van de uitkomst van de resultaten.

Het is overigens niet verplicht om je protocol te pre-registreren. Een alternatief is om je protocol te publiceren op een online platform, zodat je bijdraagt aan de transparantie van je onderzoek. Dit kan bijvoorbeeld in Pure van de Hanzehogeschool of op platforms zoals OSF of Figshare voor een DOI.

 

 

Zoekopdracht uitvoeren 

Nadat je de uiteindelijke zoekstrings hebt vastgesteld middels het onderzoeksprotocol, ga je de zoekopdrachten uitvoeren in de geselecteerde databanken. De resultaten die dit oplevert, exporteer je uit iedere databank naar een referentiemanager, bijvoorbeeld  RefWorks. 

 

Ontdubbelen 

Voordat je artikelen op inhoud gaat selecteren, is het raadzaam om de artikelen eerst te ontdubbelen. Ook hiervoor kun je een referentiemanager zoals RefWorks gebruiken. Let op: gebruik voor ontdubbelen liever geen Mendeley, want deze applicatie is niet transparant over welke artikelen worden verwijderd.  

 

Screening van artikelen  

Een belangrijke stap in een scoping review is de screening van de artikelen die je met je zoekstring en eventuele aanvullende zoekmethodes hebt gevonden. Dit gebeurt vaak in twee stappen: Eerst screen je alleen op basis van wat er in de abstracts staat. In de tweede selectieronde screen je artikelen op basis van hun volledige inhoud. 

Voor het screenen van de artikelen en het toepassen van de gekozen inclusie- en exclusiecriteria, is het handig om hiervoor een tool te gebruiken. Een veelgebruikte tool hiervoor is Rayyan. Deze online tool maakt het mogelijk om met twee of meer collega’s te screenen, en verschillen hierbij worden automatisch door Rayyan gedetecteerd. Alternatieve programma’s die gebruikt kunnen worden zijn Covidence (betaald), referentiemanagers zoals RefWorks, en Excel. 

 

Prisma Flow diagram

Voor publicatie is het belangrijk om inzichtelijk te maken hoe je review is uitgevoerd. Voeg dus je zoekstrategie toe aan je artikel. Hiervoor leg je vast hoeveel artikelen je uiteindelijke zoekstring in heeft opgeleverd per databank, hoeveel artikelen er overblijven na ontdubbelen, hoeveel artikelen er uit zijn gehaald en overblijven na het toepassen van inclusie- en exclusiecriteria. Een handig hulpmiddel om dit te documenteren is de Prisma Flow Diagram. 

 

Template voor analyse van je resultaten

Daarnaast is het belangrijk om je inclusie- en exclusiecriteria goed te documenteren en om de details van de geïncludeerde artikelen vast te leggen. Het JBI heeft hiervoor een handige template ontwikkeld: De JBI template source of evidence details, characteristics and results extraction instrument. 

 

Templates voor rapportage

Zowel PRISMA als JBI hebben een checklist/template ontwikkeld voor het rapporteren van een scoping review. Dit biedt een overzicht van alle elementen die in een artikel of rapportage van een scoping review thuishoren en daarbij handvatten voor de inhoud en/of vorm.  

Bronnenlijst

 

Hulpmiddelen 'orientatie':

 

Hulpmiddelen 'voorbereiding':

 

Hulpmiddelen 'uitvoering':

  • PRISMA Flow diagram voor het documenteren van je zoekproces
  • Referentietool (bijv. RefWorks)
  • Tool voor screening van artikelen: Rayyan.

 

Hulpmiddelen 'rapportage':

 

 

Scoping review papers van Hanze onderzoekers (Open Access):

 

Heb je vragen of kom je er niet uit? Neem contact op met de Informatiespecialist Onderzoek van jouw kenniscentrum, of kijk bij support & contact voor meer tips en advies. 

[anchornavigation]