Voordat je ook maar begint met literatuur zoeken, is het noodzakelijk om een goed geformuleerde onderzoeksvraag te hebben. Dit betekent dat de vraag aan een aantal voorwaarden moet voldoen:
Voor het opstellen van een sterke onderzoeksvraag wordt aangeraden om gebruik te maken van een framework zoals bijvoorbeeld PICO. Er bestaan tientallen manieren om een onderzoeksvraag op te stellen, zie bijvoorbeeld deze Library Guide voor een uitgebreid overzicht. Ruwweg kun je stellen dat sommige frameworks meer geschikt zijn voor het reviewen van kwalitatieve studies, en andere juist voor studies die kwantatiteve data hebben verzameld, zie ook de Library Guide.
Geen nood als je merkt dat geen van de frameworks bij jouw onderwerp past; zorg er vooral voor dat je onderzoeksvraag in een aantal deelonderwerpen kunt opdelen die je kunt gebruiken als basis voor je zoektermen.
PICO
PICO wordt veelal gebruikt voor het opstellen van een onderzoeksvraag waarbij gezocht wordt naar kwantitatieve studies. Indien één of meerdere variabelen worden toegevoegd, kan dit resulteren in onder meer PICOS, PICOT, PICOTT. De tabellen hieronder geven weer wat de variabelen zijn, wat er mee wordt bedoeld en er wordt een voorbeeld gegeven. De PICO vraag die bij dit voorbeeld hoort is: "Wat is het effect van het gebruik van voedingssupplementen (versus een placebo) op het gevoel van misselijkheid bij zwangeren met misselijkheidsklachten?".
| Variabelen | Wat wordt ermee bedoeld? | Voorbeeld |
| Population | wie is de doelgroep, wie zijn de deelnemers | zwangeren met misselijkheidsklachten |
| Intervention | wat wordt er getest | voedingssupplementen |
| Comparison | wie is de controlegroep (optioneel) | placebo |
| Outcome | wat wordt er gemeten, wat is de meetbare variabele | gevoel van misselijkheid |
| Optionele variabelen | Wat wordt ermee bedoeld? | Voorbeeld |
| PICO + Context | bijvoorbeeld sociale, geografische, sociale context | hoogopgeleide zwangeren |
| PICO + Timeframe | duratie van bijvoorbeeld de interventie | tijdens week 8-12 van de zwangerschap |
| PICO + Type of question | diagnose, behandeling, preventie, prognose, of oorzaken | behandeling |
| PICO + Type of study | randomized controlled trials, case studies, longitudinal studies | RCT |
| PICO + Setting | waar vindt de interventie plaats | Nederland |
CoCoPop
Voor onderzoeksvragen die ingaan op het vóórkomen (prevalence) van bepaalde aandoeningen, fenomenen en diagnoses wordt ook wel CoCoPop gebruikt, zie onderstaande tabel. De bijbehorende onderzoeksvraag is: "Hoe vaak komt schurft voor onder studenten (18-24 jaar) die wonen in de 10 grootste steden van Nederland?".
| Variabelen | Wat wordt ermee bedoeld? | Voorbeeld |
| Condition | variabele of probleem dat onderzocht wordt | Schurft |
| Context | welke omgevingsfactoren spelen mee | Steden >175.000 inwoners |
| Population | wie is de doelgroep | Studenten (18-24) |
PEO
Bij PEO richt je je vooral op de ervaringen, meningen of gevoelens van een specifieke doelgroep over iets wat ze hebben ondergaan, of waar ze aan blootgesteld zijn. Dit kan een bepaalde therapie of een medicijn zijn, maar ook een (sociaal-economische) risicofactor zoals bijvoorbeeld laaggeletterdheid, of opgroeien met een ouder met depressie. Onderstaande tabel heeft als voorbeeldvraag: "Wat zijn de ervaringen van kinderen (5-10) uit Oost-Groningen met betrekking tot de aardbevingen die de afgelopen 6 maanden hebben plaatsgevonden als gevolg van gaswinning?"
| Variabelen | Wat wordt ermee bedoeld? | Voorbeeld |
| Population | wie is de doelgroep | kinderen (5-10 jaar) uit Oost-Groningen |
| Exposure | waar is de doelgroep aan blootgesteld | aardbevingen door gaswinning |
| Outcome | wat wordt er vastgelegd? | ervaringen, mentale gezondheid |
SPIDER
PEO en SPIDER lijken op elkaar. SPIDER specificeert de geïncludeerde onderzoeksmethoden in de review en of enkel kwalitatieve, enkel kwantitatieve studies zijn meegenomen, of een combinatie van beide. Onderstaande tabel heeft als voorbeeldvraag: "Wat zijn de ervaringen van jonge moeders die hebben deelgenomen aan Centering Pregnancy"?
| Variabelen | Wat wordt ermee bedoeld? | Voorbeeld |
| Sample | wie is de doelgroep, wie zijn de deelnemers | jonge moeders |
| Phenomenon of Interest | over welk onderwerp | centering pregnancy |
| Design | onderzoeksmethoden die worden geïncludeerd | focus groepen, interviews |
| Evaluation | wat is het resultaat | wat zijn de ervaringen |
| Research type | is het een kwalitatieve of kwantitatieve benadering | kwalitatief - phenomenology |
Heb je vragen of kom je er niet uit? Neem contact op met de Informatiespecialist Onderzoek van jouw kenniscentrum, of kijk bij support & contact voor meer tips en advies.